Nghệ sĩ Thu Huệ đượcgiới chuyên môn đánh giá là diễn viên ballet hàng đầu của Việt Nam hiện nay. Chịđã được tạp chí Forbes Việt Nam vinh danh là 1 trong 30 gương mặt dưới 30 tuổi nổi bật nhấtnước ta trong lĩnh vực nghệ thuật sáng tạo, với vai diễn trong vở múa ballet Hồ thiên nga. Đây không chỉ là cột mốc đáng nhớ với Nhà hát Nhạc vũkịch Việt Nam mà còn với nghệ sĩ trẻ Thu Huệ khi cô là vũ công đầu tiên ở nướcta đảm nhận cả 2 vai thiên nga trắng và thiên nga đen ở vỡ ballet huyền thoại.
Vẻ đẹp cũng như sự mềm mại, trong trẻo, kỹ năng múa đỉnh caocùng cảm xúc nghệ thuật chân thật đã chinh phục hàng ngàn khán giả, góp phầnquan trọng làm nên thành công của Hồthiên nga phiên bản Việt, đồng thời truyền cảm hứng cho các vũ công đam mênghệ thuật cổ điển, kéo khán giả đến với sàn diễn ballet.
Ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng trò chuyện với diễn viên ThuHuệ về hành trình chinh phục ballet – bộ môn nghệ thuật hàn lâm của cô.
Trong 7 tháng tập luyện cho vở diễn Hồ Thiên Nga, tôi không còn là Thu Huệ nữa
Trước hết xin chúc mừngThu Huệ vừa được tạp chí Forbes Việt Nam vinh danh là một trong 30 gương mặt dưới30 tuổi nổi bật nhất trong lĩnh vực nghệ thuật sáng tạo. Cảm xúc của Thu Huệnhư thế nào?
Diễn viên ballet Thu Huệ: Khi nhận được thông tin lọt vào top 30 gương mặt tiêu biểutôi thật sự rất bất ngờ. Bởi vì trước đó, khi tôi gửi thông tin của mình chotòa soạn (Tạp chí Forbes – PV) thì tôi đã quên mất rằng sự kiện đó sẽ xẩy ra vìlịch diễn và lịch tập của VNOB (Nhà hát nhạc vũ kịch Việt Nam-pv) rất làkín.
Và một thời gian sau đó, khi nhận được thư chúc mừng của tòasoạn thì tôi thật sự rất ngỡ ngàng. Không ngờ kết quả của việc tập luyện saubao nhiêu năm đã mang lại cho tôi một kết quả rất vinh dự như vậy. Và đấy cũnglà động lực để tôi tiếp tục trên con đường đã chọn.
Thu Huệ được tạp chíForbes Việt Nam bình chọn là nhân vật nổi bật trong lĩnh vực nghệ thuật sáng tạo gắn với thành công từ vở diễn Hồ Thiên Nga, được công diễn ở Hà Nội sau 35 nămvắng bóng ở Việt Nam. Thu Huệ có áp lực gì không khi diễn vở Hồ Thiên Nga, mộtvở diễn có thể nói là rất nổi tiếng trên thế giới từ lâu rồi?
Diễn viên ballet Thu Huệ:Vở ballet Hồ Thiên Ngalà một vở diễn vô cùng nặng ký, đòi hỏi sức khỏe, kỹ thuật cũngnhư trình độ năng lực của diễn viên rất là lớn, rất tinh tế nữa. Do đó, khi nhận cả 2 vai diễn thiên nga trắng và thiên nga đen, tôi đã rất lo lắngvì điều kiện tập luyện cũng như đào tạo và đất diễn của ballet Việt Nam vẫn cònrất hạn chế để diễn viên có thể tích lũy kinh nghiệm hay va chạm với những cáivăn minh hơn, những sự phát triển của nền ballet trên thế giới.
Do đó, khi đảm nhận một việc khá vất vả và nặngký như vậy thì tôi đã rất là lo lắng và đã phải dành nhiều thời gian, tâm huyếtđể tìm hiểu về vở diễn.
Cùng một lúc đảm nhận2 vai diễn thiên nga trắng và thiên nga đen, Thu Huệ nghĩ sao về lần đầu tiên đảmnhận 2 vai diễn trái ngược này và độ khó của nó như thế nào?
Diễn viên ballet Thu Huệ:Cái khó nhất của việc đảm nhận 2 vai diễn này, thứ nhất là vềsức khỏe. Sau khi mà tôi đã có thể đẩy sức khỏe của mình tốt hơn thì vấn đề vôcùng nan giải đó là mình phải thể hiện được hai mặt đối lập và cá tính bên trongcủa con người.
Đó là cái thiện vàcái ác bên trong một con người. Làm thế nào để mình khai thác trọn vẹn được 2nhân vật đó. Bởi vì một cái vô cùng thiện và một cái thì rất là ác. Đối với mỗicon người chúng ta thì cái thiện sẽ được thể hiện hàng ngày nhiều hơn là cáiác.
Làm thế nào để mình khai thác nó một cách chân thật nhất, sốngđộngnhất để không bằng ngôn ngữ mà bằngánh mắt và hình thể thôi, mình có thể mang lại cảm xúc đó cho khán giả. Điều đókhiến cho tôi dành rất nhiều thời gian để tìm hiểu về điều đó.
Với hai vai diễn tráingược nhau như thế này thì đòi hỏi người nghệ sĩ không những phải có tài năngmà còn phải có sức khỏe cũng như sự khổ luyện thì mới có thể đạt đến kỹ thuậtmong muốn. Chị có thể chia sẻ nhiều hơn về điều này?
Diễn viên ballet Thu Huệ:Từ khi tôi biết thông tin đến lúc lên sân khấu là 7 tháng.Những tháng ngày mà biên đạo múa Ngọc Văn (diễn viên, đạo diễn, biên đạo múa Lê Ngọc Văn – PV) về nước và tham gia tập luyện thì vô cùng nặng. Phảimất tới 2 đến 3 tuần gì đó, cơ thể của tôi mới có thể chấp nhận được sức nặng củavở diễn đó. Sau đó, một kỷ niệm đáng lo sợ đó là tôi bị chấn thương ở cổ chân.
Tôi đã phải xin biên đạo cho nghỉ một thời gian là 5 ngày đểcó thể ổn định chân và quay trở lại biểu diễn. Thật sự lúc đấy, mình mới cảm thấyđược sức khỏe và điều kiện cơ thể nó cần thiết như thế nào. Ngày diễn thì gần đếnrồi mà những chấn thương ấy còn xẩy ra khiến tôi vô cùng lo lắng.
Với 2 nhân vật đối lậpnhau, với thiện – ác rất rõ ràng, vậy làm thế nào để Thu Huệ vừa có thể thực hiệnđược các động tác khó vừa thể hiện được cảm xúc của 2 vai diễn đối lập nhaunày?
Diễn viên ballet Thu Huệ:Đó là câu hỏi tôi đã nghe mọi người hỏi rất là nhiều: “Làmthế nào để chỉ trong một thời gian ngắn ngủi có thể thay đổi cách hóa trang rồithoát khỏi nhân vật?”. Thật ra điều đó rất là khó!
Thực tế, tôi cũng đã có những lần nhầm lẫn trong quá trình tậpluyện. Có những lần tôi đang làm con trắng nhưng tay tôi múa theo con đen vàtôi hay trêu là “trên bảo dưới không còn nghe nữa”.
Thực ra, trong quá trình tập luyện đó, tôi không sống bằngchính bản thân tôi nữa, không phải là Thu Huệ trong cuộc sống bình thường nữa,không có dành thời gian cho gia đình, bố mẹ, cũng như anh em bạn bè, thậm chíngay cả đồng nghiệp.
Hầu như tôi xuất hiệntrong đoàn với tâm trí là tập trung cao độ để biểu diễn Hồ Thiên Nga thôi, không có sự giao lưu, không có sự thoát ra trongđời sống hàng ngày đâu.
Trên đường tôi lái xe đi làm, tôi vẫn còn cảm giác như là tôiđang múa thiên nga đen, ngồi vẫn còn chới với trong xe, vẫn còn cảm thấy như làmình đang múa vậy. Tôi cảm thấy điều này là quá nguy hiểm và đã phải chuyển sang đi taxi.
Thà mình ngồi trên taxi mình nghĩ về điều đó còn tốt hơn. Rồitrong các giấc ngủ nữa. Trước khi chìm vào giấc ngủ thì tôi lại nghĩ đến nhạc. Nó lại vang lên trong đầu và ở đâu đó thiên nga trắng và thiên nga đen lạiquanh quẩn khiến mình lại nghĩ đến là à đoạn này cổ mình thế này, tay mình thếkia và đầu mình rời khỏi gối từ bao giờ mình cũng không biết nữa.
Đấy là cả một quá trình tôi đã sống hoàn toàn bằngnhân vật của vở diễn chứ không còn sống là chính mình. Cho đến thời điểm diễnxong Hồ Thiên Nga, khi mà tôi chạy đikhắp nơi chụp ảnh với các cô các chú giúp đỡ tôi, mọi người mới trêu là: “Bây giờmới đúng là Huệ này. Bao nhiêu tháng quakhông còn thấy Huệ đâu nữa, không còn thấy nó được vô tư như thế này nữa”.
Vàtôi càng cảm thấy đó là những thángngàytôi chỉ ăn, ngủ với Hồ Thiên Ngathôi, không còn thấy bản thân mình ở trong đó nữa.
Vở Hồ Thiên Nga đã quánổi tiếng trên thế giới rồi, vậy vở diễn Hồ Thiên Nga phiên bản lần này có gì mớivà Thu Huệ tạo nên nét riêng cho thiên nga phiên bản Việt như thế nào?
Diễn viên ballet Thu Huệ:Ban đầu, tôi có tham khảo phong cách diễn của các diễn viênnổi tiếng trên thế giới để có thể học hỏi về hơi thở, học hỏi về vận động cũngnhư kỹ năng biểu diễn. Nhưng sau đó, tôi nghĩ cảm xúc chân thật phải xuất pháttừ bên trong.
Nếu bản thân mình cảm thấy mình đang biểu diễn, mình đang cốlàm một cái gì đó thìbản thân mình cũngkhông có cảm xúc. Mà như vậy thì cũng không mang cảm xúc đến cho khán giả được.
Chính vì thế tôi phải dừng việc xem đó lại và bắt đầu tíchlũy những cái cho riêng mình qua những buổi tập luyện với biên đạo Ngọc Văn.Tôi phải nghĩ nếu như mình rơi vào tình huống đó, nếu mình là một con người nhưthế, nếu mình muốn làm một điều xấu như vậy thì mình sẽ như thế nào, năng lượngnhư thế nào nó sẽ toát ra từ bên trong mình. Thực sự là phải khai thác từ nộitâm của mình.
Để có một giây phút hào quang trên sân khấu, diễn viên ballet có thể phải đánh đổi bằng máu
Được biết Thu Huệ sinhra trong một gia đình không ai theo nghệ thuật cả, vậy cơ duyên nào đưa Thu Huệđến với múa ballet, một bộ môn được coi là nghệ thuật hàn lâm này?
Diễn viên ballet Thu Huệ:Tôi được sinh ra trong một làng quê nghèo ở Thanh Hóa. Trongcuộc sống tuổi thơ của tôi thì không có cung văn hóa thiếu nhi, không có cácmôi trường để mình biết đến nghệ thuật theo đúng khái niệm của nó. Thực ra, tôichỉ có tham gia các chương trình múa hát ở trường mà thôi.
Một lần, tôi có xem trên tivi, có thông báo tuyển sinh củatrường Cao đẳng múa Việt Nam tuyển vòng sơ tuyển ở Thành phố Thanh Hóa. Tôi đãxin ba mẹ cho tôi đi. Và sau khi tôi đỗ rồi thì ba mẹ có nản chí và có bàn vớinhau là không cho tôi đi học nữa vì việc 12 tuổi phải xa gia đình rất là khókhăn.
Tuy nhiên, tôi vẫn quyết tâm xin ba mẹ cho đi. Khi đã rangoài này ở 3 tháng rồi, tôi thấy mình là một cô gái bé nhỏ sống trong mộtlàng quê bé nhỏ nhưng rõ ràng có thể học và có thể biết những điều to lớn hơn nữaở tuổi này. Chính điều đó đã thôi thúc tôi.
Sau 1 đến 2 năm đầu đào tạo rất vất vả về mặt hình thể cho bộmúa ballet thì tôi cảm thấy như tìm được một cái gì đó ẩn sâu bên trongmìnhmà trong cuộc sống bình thường mìnhkhông tìm thấy được. Đó là sự sang trọng, sự kiêu hãnh khi mà đứng dưới một tưthế của múa ballet. Từ đó, tôi cũng say sưa hơn.
Trước khi đến với vởdiễn Hồ Thiên Nga thì Thu Huệ cũng đảm nhận vai chính trong nhiều vở ballet rồi như là Kẹp hạt dẻ, Giselle, Chopiana... Thường thì các vở ballet kéo dài hàng tiếng đồng hồ và diễn viên phải múa liêntục, phải thực hiện nhiều động tác khó nữa thì đòi hỏi nỗ lực rất là lớn…
Diễn viên ballet Thu Huệ:Đúng là như vậy! Khán giả thường chỉ nhìn thấy ánh mắt,nụ cười cũng kỹ năng biểu diễn sân khấu của diễn viên thôi, chứ còn để nhìn thấymồ hôi nước mắt thì cũng ít thôi. Bởi vì khi lên sân khấu, diễn viên chỉ phô ranhững cái gì đẹp nhất, những cái gì hoàn chỉnh nhất, cố gắng mang lại những cáigì tinh tế nhất cho khán giả.
Còn để có một phút hào quang trên sân khấu, một giây phút chạyra chào khán giả với vai trò là solist, với sự vỗ tay cũng như là động viên củakhán giả đó đã phải đánh đổi bằng mấy tháng tập luyện, bằng những lần chấnthương, bằng những lần chảy máu chân, bằng những lần ngã, bằng những lần thậmchí nằm xuống sàn rồi không muốn đứng lên nữa, bằng những lần mà chúng tôi gọilà lê lết về nhà.
Để có hàng nghìn bước chân, hàng nghìn thứ phải nhớ trong mộtkhuôn mặt vô cùng tỉnh táo và tươi tỉnh, để điều khiển cơ thể mình làm thế nàođể mọi thứ phải liên kết với nhau thì đấy là một phần là bản năng, còn lại là dànhrất nhiều thời gian để trau dồi và khổ luyện.
Trong múa ballet thì độngtác nào là khó nhất và đòi hỏi tập luyện dày công nhất?
Diễn viên ballet Thu Huệ:Thực ra, nói khó nhất thì nó rấtlà vô cùng. Vì mỗi diễn viên sẽ có một lợi thếkhác nhau. Có diễn viên thì họ thích động tácnhảy, thích động tác quay. Tuy nhiên, đối với tôi khái niệm khó nhất đối vớidiễn viên đó là tất cả kỹ thuật mình phải thực hiện khi mình mệt. Đó là khókhăn nhất.
Ví dụ khi bạn khỏe bạncó thể đứng quay 4-5 vòng nhưng sau khi vừa múa xong 15 đến 20 phút bạn vẫnquay được 4 đến 5 vòng, đó mới là cái mà mình cần phải rèn luyện. Khi mình mệtrồi thì những động tác đơn giản cũng sẽ trở nên vất vả.
Ngoài múa ballet thìThu Huệ còn tham gia nhiều chương trình, dự án múa đương đại, múa dân gian. Nhữngloại hình đó có điểm khác biệt gì và nó đòi hỏi sự nỗ lực, sự tìm tòi sáng tạocủa mình như thế nào?
Diễn viên ballet Thu Huệ:Trong múa ballet, những vận động gần như là có sẵn, cốt truyệncũng có sẵn, mình rất dễ hóa thân vào nhân vật, còn múa đương đại, múa hiện đạithì mình phải khai thác nội tâm theo một cách khác. Các loại hình múa này thì vềvận động cơ thể thì không ngay ngắn như múa ballet, không chuẩn chỉ như thế.
Họ có thể freestyle, có thể đi xa hơn nữa, làm thế nào để diễnviên có thể tìm được cái xa đó thì đó là cái mà diễn viên khi mà múa đương đại,múa hiện đại cần phải khai thác bản thân và thậm chí phải tự sáng tạo rất hơnlà nhiều.
Tôi rất yêu ballet nên khiến cho tôi dầy công sức để mà cố gắngđến như thế. Nhưng mà tôi cũng luôn trăn trở, luôn nói chuyện với các biên đạo, tâmsự với các anh chị là em muốn có nhiều thời gian hơn nữa để có thể khai thácmình ở nhiều khía cạnh hơn nữa, nhiều mặt cảm xúc của những nhân vật cũng như củacác chất liệu múa khác nhau hơn nữa.
Cái điều đó khiến cho tôi rất năng nổ và muốn khám phá mình, tham gia các vở ballet đương đại, những vở hiện đại hoặc những vở mang tính chấtkhác với ballet một chút xíu. Tôi luôn tìm được bản thân mình ở trong đó.
Thực ra, mọi chất liệu sẽ tạo nên sự thành công của mình. Chưabao giờ tôi muốn dừng lại cả. Tất cả các chất liệu múa khác tôi đã từng thamgia, ví dụ như tôi đã cùng biên đạo múa Arco Renz (biên đạo múa nổi tiếng ngườiĐức –PV) đi rất nhiều tua diễn ở châu Âu với vở “Hà Nội stardust” (Bụi sao Hà Nội–PV) của ông ấy. Và sau đó, tôi có làm việc với các chuyên gianước ngoài vở Cigarette Garden cũng đượccông diễn 5 lần tại Hà Nội ở Nhà hát lớn.
Ở những vở diễn như vậyluôn mang lại cho tôi rất nhiềukinhnghiệm. Khi tham gia rất nhiều tôi mới thấy là hóa ra mọi thứ bổ trợ cho nhau rấtnhiều, mọi thứ có liên quan đến nhau.Vàtất cả những thứ đó, những cái gì mình đã làm đã hình thành là vốn tích lũy rấtlớn để hôm nay tôi có thể làm Hồ Thiên Nga.
Đó là cả một quá trình tôi đã tham gia rất nhiều từ ballet tớimúa hiện đại, từ tất cả mọi thứ…đều hỗ trợ cho mình về ánh mắt, về nụ cười, vềcơ thể tới năng lượng nữa.
Trong bối cảnh ballet ởViệt Nam chưa mấy phát triển, rõ ràng là sẽ khó khăn hơn, có bao giờ Thu Huệ lolắng và làm sao để Thu Huệ có thể vượt qua?
Diễn viên ballet Thu Huệ:Với những cái khó khăn hiện tại thì thật ra tôi đã không cònnghĩ đến nó khi quyết định lựa chọn con đường này. Bởi vì khi mình còn lăn tăngiữa cuộc sống hàng ngày với tình yêu của mình thì mình sẽ rất khó khăn khimình không đáp ứng được đầy đủ. Nhưng mà còn tôi cũng rất may mắn đó là ngay từkhi ra trường tôi đã biết tôi muốn làm gì rồi và tôi biết là những khó khăn đósẽ qua.
Thực ra, trong cuộc sốngcủa mình,ngoài kinh tế, ngoài những nhucầu trong cuộc sống, mình rất cần một đam mê. Đam mê đó làm cho mình hạnh phúchơn nhiều. Đối với tôi, múa ballet là một đứa con tinh thần nuôi dưỡng cả về mặtcảm xúc. Thậm chí nhiều lúc buồn quá mình cũng muốn múa, vui quá mình cũng muốnmúa. Cái gì mình muốn gắn liền với múa. Đó là lý do vì sao tôi không bao giờnghĩ đến chuyện là sẽ từ bỏ nó.
Khát khao cống hiến và làm đẹp cho nền ballet Việt Nam
Ở Việt Nam, loại hìnhmúa ballet cũng như múa đương đại vẫn còn kén khán giả. Vậy theo Thu Huệ làm thếnào để múa ballet gần gũi hơn với khán giả và được đón nhận nhiều hơn?
Diễn viên ballet Thu Huệ:Các diễn viên vẫn đang luôn cố gắng để mang các vở ballet đếnvới khán giả. Thật ra, tôi chỉ rất mong là khán giả hãy mở lòng hơn một chút. Mọingười luôn nghĩ ballet là một bộ môn nghệ thuật rất là khó hiểu nhưng mà thựcra nó không khó hiểu đến như vậy. Chính việc nghĩ nó khó hiểu dường như đã tạo thành một rào cảnkhiến khán giả e ngại đến với nó.
Khán giả hãy mở lòng và hãythưởng thức những vở diễn ballet! Không phải ở đâu đó, không phải cứ đoàn Ngasang Việt Nam, hay đoàn này đoàn kia sang Việt Nambiểu diễn mới có ballet.
Hiện tại các nghệ sĩ của Việt Nam vẫn đã và đang làm việc đểcó thể mang đến những vở diễn tốt nhất cho khán giả. Ví dụ như thành công rất lớncủa vở diễn Hồ Thiên Nga vừa qua. VàThu Huệ mong mỏi từ kết quả, từ thành tích rất tốt đó, khán giả hãy giữ đượctình yêu đó và hãy đến với chúng tôi với Nhà hát Nhạc vũ kịch Việt Nam nhiềuhơn nữa.
Thu Huệ có dự tính gìxa hơn cho tương lai của mình sau này hay chưa?
Diễn viên ballet Thu Huệ:Về tương lai thì cho đến hiện tại, tôi đang muốn được tiếp tụcthử sức mình trong một vài vai diễn mình vẫn còn nghĩ đến.Sau đó thì hy vọng là tôi đủ năng lượng cũngnhư kinh nghiệm để dần dần truyền lại cho lớp trẻ tương lai, để mọi người tiếp nốitinh thần đó và tiếp nối tình yêu đó, để xây dựng nền ballet Việt Nam tốt đẹphơn nữa.
Và tôi hy vọng năng lượng và tình yêu của tôi sẽ thổi đượctình yêu vào trong lòng các bạn trẻ để rồi mọi người sẽ tiếp bước nhau, tiếptục cống hiến và làm đẹp cho nền ballet Việt Nam!
Xin cám ơn Thu Huệ vềcuộc trò chuyện hôm nay!
Cùng thưởng thức trích đoạn vở diễn "Hồ Thiên Nga" qua video sau:
.jpg "NSND Minh Hòa: Cứ lên sân khấu là hết… ốm")
.png "Sẽ còn thấy nhạc sĩ Phó Đức Phương được “sống” nhiều lần trên sân khấu")
.jpg "Gặp gỡ NSƯT Việt Hùng: Người đọc truyện đêm khuya của Đài Tiếng nói Việt Nam")
