Tết Thanh minh là một dịp lễ truyền thống quan trọng trong văn hóa của nhiều nước châu Á, bao gồm cả Việt Nam. Đây là dịp để mọi người tưởng nhớ tổ tiên, chăm sóc phần mộ và thể hiện lòng hiếu thảo.
Dù mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp, Tết Thanh minh cũng đi kèm với những điều kiêng kỵ mà người Việt từ lâu đời đã truyền tai nhau để mong cầu sự bình an cho gia đình và dòng họ. Dưới đây là một số điều kiêng kỵ trong Tết Thanh minh mà bạn nên biết.
Những điều kiêng kỵ trong dịp Tết Thanh minh
Việc nắm rõ những điều kiêng kỵ trong ngày Tết Thanh minh sẽ giúp gia đình có một ngày lễ trang nghiêm và trọn vẹn ý nghĩa.
Không làm các việc lớn hay tổ chức hỉ sự
Trong dịp Tết Thanh minh, người ta thường tránh tổ chức các công việc lớn như khai trương, động thổ hay những sự kiện mang tính chất quan trọng khác. Điều này xuất phát từ quan niệm tôn trọng người đã khuất.
Tương tự như các việc lớn, việc tổ chức hỉ sự như cưới hỏi cũng được coi là không phù hợp trong tiết thanh minh. Quan niệm xưa tin rằng, việc kết hợp hai sự kiện trái ngược nhau như hiếu và hỉ có thể mang lại những điều không may mắn cho cuộc sống lứa đôi.
Tránh tranh cãi và xung đột
Tết Thanh minh là thời gian để gia đình sum vầy, nhớ về tổ tiên và bày tỏ lòng biết ơn. Do đó, mọi người nên giữ hòa khí, tránh xảy ra tranh cãi hay xung đột nhằm duy trì không khí ôn hòa, ấm áp của ngày lễ.
Cần giữ gìn lời nói trong những dịp lễ trang trọng như Tết Thanh minh. Tránh dùng từ ngữ thô tục, lớn tiếng hay đùa cợt không phù hợp.
Tảo mộ không đúng trình tự
Dựa theo truyền thống, lễ tảo mộ phải được thực hiện theo một trình tự nghiêm ngặt: dọn dẹp mộ phần, lên hương, dâng lễ cúng, mời rượu, khấn vái, và cuối cùng là hóa vàng mã. Lễ nghi này không chỉ thể hiện lòng kính trọng mà còn là cách để con cháu giữ gìn sự linh thiêng cho nơi an nghỉ của tổ tiên.
Không cười đùa trong nghĩa trang
Khi tảo mộ trong ngày Tết Thanh minh, việc cười đùa hay nói chuyện quá to được xem là thiếu tôn trọng với người đã khuất. Vì vậy, mọi người thường giữ thái độ nghiêm trang, nhẹ nhàng để thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với tổ tiên.
Tránh mặc trang phục không phù hợp
Đến nghĩa trang hay khu vực linh thiêng trong dịp này, mọi người thường lựa chọn trang phục có màu sắc trang nhã, tránh những màu quá nổi bật như đỏ hay vàng. Việc này không chỉ thể hiện sự trang nghiêm mà còn là cách tôn trọng phong tục truyền thống.
Tránh cười đùa ồn ào khi tảo mộ
Khi đến nghĩa trang, cần giữ sự yên tĩnh và trang nghiêm. Cười đùa, nói chuyện ồn ào không chỉ làm mất đi sự tôn nghiêm mà còn có thể gây phiền hà cho những ai đang hành lễ.
Ngoài ra, dân gian có tục kiêng gọi tên nhau ở nghĩa trang vì cho rằng điều này có thể vô tình "đánh thức" những vong linh khác.
Hạn chế đi trễ hoặc bỏ lỡ nghi lễ
Không nên đến muộn hoặc bỏ qua các nghi lễ quan trọng, đặc biệt là lễ cúng tổ tiên. Việc tham gia đầy đủ các nghi lễ thể hiện lòng thành kính và sự tôn trọng với người đi trước.
Tránh những hành động thiếu ý thức khi tảo mộ
Không dẫm đạp lên mộ, xả rác hoặc tổ chức ăn uống, chơi đùa tại khu vực mộ phần. Đây là những hành động không tôn trọng nơi an nghỉ của tổ tiên và người đã khuất.
Không làm lễ cúng cầu kỳ
Nhiều người có xu hướng chuẩn bị quá nhiều lễ vật hoặc cúng kiếng rườm rà. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất của Tết Thanh minh là sự thành tâm và lòng hiếu thảo, không nên quá đặt nặng vấn đề vật chất.
Tránh làm vỡ đồ cúng
Đồ cúng là những vật phẩm dâng lên tổ tiên, vì thế việc làm vỡ đồ cúng được coi là điềm báo không tốt, thể hiện sự thiếu tôn nghiêm và có thể ảnh hưởng đến sự bình an của gia đình.
Ngoài những điều kiêng kỵ trong dịp Tết Thanh minh, những người có sức khỏe yếu nên cân nhắc kỹ khi tham gia tảo mộ. Không khí tại nghĩa trang có thể không phù hợp với người đang ốm yếu, vì thế nếu cần thiết, có thể nhờ người khác thực hiện thay. Ngoài ra, theo quan niệm từ xa xưa, những phụ nữ đang mang thai cũng không nên đi tảo mộ.
(*) Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo.
