Ngay từ năm lớp 10, em Phạm Thị Huyền, học sinh trường THPT Nguyễn Trãi (Thái Bình) xác định rõ mục tiêu theo đuổi ngành Sư phạm Lịch sử. Để đạt ước mơ đó, Huyền không ngừng nỗ lực trau dồi kiến thức, từng bước tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành giáo viên Lịch sử trong tương lai. Tuy nhiên khi tìm hiểu phương án tuyển sinh vừa được các trường công bố, nữ sinh bất ngờ và khó hiểu trước những tổ hợp xét tuyển không có môn chính.
Huyền dẫn chứng, ngành Sư phạm Lịch sử, trường Đại học Thủ đô Hà Nội năm nay xét tuyển theo bốn tổ hợp, trong đó chỉ có duy nhất một tổ hợp có môn Lịch sử là C03 (Văn, Toán, Sử). Ba tổ hợp còn lại đều không có môn này, gồm: D01 (Toán, Văn, tiếng Anh), C04 (Văn, Toán, Địa), C14 (Văn, Toán, Giáo dục kinh tế và pháp luật).
"Em đã dành nhiều thời gian, công sức và tiền bạc để học trau dồi kiến thức môn Lịch sử với mong muốn đạt kết quả cao nhất trong kỳ thi sắp tới, nhưng khi biết có những bạn có thể đỗ chuyên ngành Sư phạm Lịch mà không cần điểm môn này, em thấy khá bất công", Huyền nói.

Giống như Huyền, Nguyễn Minh Ánh (Hà Nội) nguyện vọng vào ngành Ngôn ngữ Anh cũng hoang mang và lo lắng khi thấy nhiều trường xét tuyển bằng tổ hợp không có môn chính. Ánh cho rằng, để học tốt bất kỳ ngành nào, đặc biệt là những ngành mang tính chuyên môn cao như Sư phạm, thí sinh cần có nền tảng kiến thức vững chắc ngay từ kỳ thi đầu vào.
"Tiếng Anh là môn quan trọng nhất với ngành Ngôn ngữ Anh, vậy mà có trường xét tuyển bằng các tổ hợp không có môn này. Điều này khiến em lo ngại về cơ hội cạnh tranh của những thí sinh dành nhiều năm để học tốt môn này”, Minh Ánh nói và đặt câu hỏi, nếu một bạn không thực sự giỏi tiến Anh nhưng vẫn đỗ ngành này nhờ điểm cao ở các môn khác, liệu bạn ấy có thể theo kịp chương trình hay không.
Mùa tuyển sinh năm nay, không riêng trường Đại học Thủ đô Hà Nội, một số trường sư phạm sử dụng tổ hợp xét tuyển rất tréo ngoe đối với ngành học.
Ngành Sư phạm Địa lý trường Đại học Hải Dương xét tuyển tổ hợp D01 (Toán, Ngữ văn, tiếng Anh); hay ngành Sư phạm Vật lý trường Đại học Khánh Hòa xét tuyển các tổ hợp D07 (Toán, Hóa, tiếng Anh) và B00 (Toán, Hóa, Sinh), bên cạnh hai tổ hợp có môn Vật lý.
Trong khi đó, trường Đại học Hoà Bình tuyển sinh ngành Ngôn ngữ Anh với năm tổ hợp, có tới hai tổ hợp không có môn tiếng Anh là C00 (Văn, Sử, Địa) và C01 (Văn, Toán, Lý).

Một chuyên gia tuyển sinh phân tích, từ năm nay, do chương trình giáo dục phổ thông mới có nhiều thay đổi, Bộ GD&ĐT bỏ giới hạn số lượng tổ hợp xét tuyển với mỗi ngành, chương trình đào tạo (trước đây, mỗi ngành chỉ được sử dụng tối đa 4 tổ hợp xét tuyển). Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng đầu vào, quy chế yêu cầu tổ hợp xét tuyển phải có ít nhất 3 môn phù hợp, trong đó Toán hoặc Ngữ văn chiếm ít nhất 25% trọng số. Như vậy, các trường không vi phạm quy chế.
Vị này cũng cho rằng, các môn học ở bậc THPT chỉ là bước đầu, giúp xác định năng lực và niềm yêu thích của học sinh với ngành nghề. Kiến thức chuyên ngành và các kỹ năng nghề nghiệp sẽ được trau dồi, tích lũy ở 4 năm đại học, nên việc đa dạng tổ hợp xét tuyển không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng đầu vào và đầu ra.
Ở chiều ngược lại, có ý kiến cho rằng việc các trường sử dụng các tổ hợp “lạ” không có môn chính sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến việc học của thí sinh, cũng như kết quả đào tạo, giảng dạy sau này.
Th.S Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông, trường Đại học Công thương TP.HCM nhận định, những môn học cốt lõi thường phản ánh năng lực nền tảng của thí sinh. Do đó nếu tuyển sinh ngành Sư phạm Lịch sử mà không yêu cầu môn Lịch sử, ngành Ngôn ngữ Anh không yêu cầu môn tiếng Anh, rất dễ xảy ra tình trạng sinh viên không có nền tảng kiến thức phù hợp, gây khó khăn trong quá trình học tập.
"Chưa kể sẽ mất đi tính công bằng cho các thí sinh khác trong cuộc đua vào đại học. Những em có năng lực tốt trong môn học chính nhưng điểm thấp ở các môn còn lại có thể bị loại bỏ, trong khi những em không có nền tảng môn chính lại được tuyển vào", ông Sơn nói và nhấn mạnh với một ngành đặc thù như Sư phạm, luôn đòi hỏi sự yêu thích và thường được thể hiện qua điểm số mà thí sinh đạt được.
Theo vị này, không thể phủ nhận việc mở rộng tổ hợp xét tuyển giúp các trường đại học thu hút thêm thí sinh, đặc biệt là thí sinh có thế mạnh ở các môn khác nhau, không bị bó hẹp trong nhóm môn cố định. Tuy nhiên, các tổ hợp phải phản ánh đúng năng lực yêu cầu của ngành học, đặc biệt đối với các ngành cần kiến thức nền tảng vững như Sư phạm, Y dược, Kiến trúc... Nếu mở rộng quá nhiều tổ hợp mà không có tiêu chí rõ ràng có thể dẫn đến chất lượng đầu vào không đồng đều.