Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã thông qua nhiều Luật, Nghị quyết quan trọng có ảnh hướng lớn đến tình hình chung về kinh tế - xã hội, đặc biệt tháo gỡ nhiều điểm nghẽn về thể chế trong đầu tư công, quản lý tài sản công. Theo các đại biểu, đây là kỳ họp rất dài của Quốc hội khóa XV với rất nhiều nội dung quan trọng nhưng rất thành công và có nhiều ý nghĩa.
Phần trả lời chất vấn của Thủ tướng trước Quốc hội, người đứng đầu Chính phủ cũng nêu bật những vấn đề phát triển KT-XH, làm rõ bước đi để sẵn sàng cho kỷ nguyên mới. Do đó, dư luận trong cử tri cũng rất phấn khởi.
Chất vấn ngày càng hiệu quả
Trao đổi bên hành lang Quốc hội, đại biểu Trịnh Xuân An (Đoàn Đồng Nai) cho biết, đây không chỉ là kỳ họp kỷ lục về khối lượng nội dung mà còn là kỳ họp nhiều cảm xúc. Kỳ họp diễn ra trong bối cảnh có sự vận động chung của cả hệ thống chính trị, với rất nhiều thay đổi về phương pháp, chủ trương và mang khí thế như tinh thần Tổng Bí thư Tô Lâm từng phát biểu là “vừa chạy vừa xếp hàng” và không đợi chờ thời điểm quá độ.
Nói về ấn tượng với kỳ họp, đại biểu đoàn Đồng Nai cho rằng, đây là kỳ họp để lại dấu ấn rất lớn với nhiều vấn đề quan trọng. Đó là đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành… Bên cạnh đó, rất nhiều dự án luật được bổ sung mới vào kỳ họp và được thảo luận ngay, như Nghị quyết của Vietnam Airlines, một luật sửa bốn luật, một luật sửa bảy luật rồi các dự luật thông qua ngay tại một kỳ họp…
“Điều này thể hiện quyết tâm, quyết liệt, đồng thời tăng trách nhiệm hoạt động Quốc hội trước những yêu cầu của Đảng, yêu cầu của phát triển kinh tế xã hội. Những nội dung này, khi được thông qua sẽ đi vào lịch sử của Việt Nam như là những quyết định mang tính thời đại và mang tầm vóc to lớn cả về quy mô tài chính, cơ chế, chính sách”, đại biểu An bày tỏ.
Đại biểu cũng tin tưởng, bước quan trọng tiếp theo là đưa chính sách pháp luật vào cuộc sống. Các luật được thông qua theo hướng quy định đã chín, đã rõ, mang tính nguyên tắc, còn quy định cụ thể sẽ do Chính phủ thực hiện. Vì vậy, sau đây khối lượng công việc của Chính phủ rất lớn, cần nguồn lực và nhân lực khổng lồ.
Về chất vấn, giám sát, theo đại biểu đoàn Đồng Nai, kỳ họp này khác so với những kỳ họp trước khi chỉ chọn 3 nhóm vấn đề: ngân hàng, y tế và thông tin truyền thông. Dù giảm 1 nhóm vấn đề so với thường kỳ nhưng đó đều là những vấn đề nóng, có tác động lớn trong cuộc sống và phiên chất vấn không kém phần sôi động.
Trong đó, đại biểu Trịnh Xuân An khẳng định, hoạt động chất vấn của Quốc hội ngày càng hiệu quả với quy định rõ thời gian, thời lượng phải hoàn thành nhiệm vụ, ghi rõ mốc trong Nghị quyết, yêu cầu Chính phủ, các bộ, ngành phải triển khai.
“Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn có thể xem như “hồn, cốt” của hoạt động Quốc hội. Đây là hình thức giám sát trực tiếp, được nhân dân và cử tri quan tâm, phản ánh không khí của nghị trường, đồng thời tác dụng của chất vấn mang đến hiệu quả tức thì. Hoạt động chất vấn cũng thể hiện hiệu quả khi không còn tình trạng kể lể, nêu thành tích hay nêu chung chung. Các tư lệnh ngành nắm, hiểu vấn đề rất tốt. Tất nhiên, nhiều vấn đề còn có sự liên quan và bị hạn chế, chồng chéo, song các bộ trưởng đã rất thẳng thắn bày tỏ quan điểm, xác định rõ trách nhiệm của mình. Vấn đề khó nói thẳng, việc chưa làm được cũng thừa nhận. Những cam kết của các bộ trưởng cũng mạnh mẽ, cụ thể, rõ ràng hơn. Đa phần các cam kết đề rõ về số liệu, nội dung, thời gian và cách truyền tải rất rõ ràng để đại biểu có thể yên tâm”, ông An chia sẻ.
Với đại biểu Nguyễn Hải Dũng (Đoàn Nam Định), khi trả lời chất vấn, cả 3 Tư lệnh ngành nắm rất tốt vấn đề, trả lời trực tiếp, đi thẳng giải quyết các thắc mắc, bức xúc của các cử tri và các vấn đề ĐBQH nêu. Đồng thời, các Bộ trưởng cũng thể hiện rõ những vướng mắc của bộ, ngành, trong đó, thẳng thắn chỉ ra những điểm nghẽn thể chế.
“Chất vấn lần này tiếp tục thể hiện rõ sự dân chủ, sôi nổi và thẳng thắn. Đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi ngắn gọn, tập trung vào vấn đề cụ thể. Hoạt động tranh luận cũng rất sắc sảo, chỉ rõ những vấn đề bộ trưởng, trưởng ngành trả lời chưa trọng tâm, trọng điểm. Từ đó, các bộ trưởng cũng thẳng thắn nhìn nhận những điểm tốt, điểm chưa tốt trong lĩnh vực mình quản lý.
Các câu trả lời của tư lệnh ngành khá tốt, do đó cũng không thấy quá nhiều ý kiến tranh luận trong kỳ chất vấn lần này. Đây cũng có thể coi là sự thành công của kỳ chất vấn lần này”, đại biểu đoàn Nam Định nói.
Đại biểu Nguyễn Quang Huân (Đoàn Bình Dương), Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nhận định, các vấn đề chất vấn đều cấp bách. Đơn cử như Điện hạt nhân, nếu không làm thì không chỉ có nguy cơ thiếu điện mà vấn đề giảm phát thải ròng sẽ khó khăn.
Trong quá trình đăng đàn, Thống đốc ngân hàng Nguyễn Thị Hồng, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan và Bộ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đều trả lời rõ ràng, mạch lạc, không né tránh. Với Bộ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông, cũng đã trả lời rất rõ ràng những vấn đề còn rất mới như công nghệ kỹ thuật số.
“Bộ trưởng Y tế tuy là lần đầu đăng đàn trả lời chất vấn, đối mặt với nhiều vấn đề đang còn nhiều ý kiến trái chiếu như cấm thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử nhưng đối mặt thẳng với vấn đề, không né tránh. Điều đáng nói, “các vấn đề quan trọng của đất nước như đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, Luật Điện lực (sửa đổi) với chủ trương điện hạt nhân… đều là những vấn đề lớn, trước nay có nhiều tranh cãi và một thời gian dài phải tạm ngừng để xem xét thì nay đều được Quốc hội ủng hộ”, đại biểu Huân chia sẻ.
“Làm việc đến 9 giờ tối để hoàn thiện các dự án luật”
Theo các đại biểu, kỳ họp có khối lượng công việc rất lớn với hơn 30 dự án luật được lấy ý kiến, nhưng cách thức bố trí kỳ họp khoa học, tính toán kỹ lượng, có 1 tuần nghỉ giữa kỳ để các cơ quan, bộ ngành tiếp thu, xử lý sau đó báo cáo, giải trình những tiếp thu trong đợt 2.
Nhìn lại Kỳ họp thứ 8 với vai trò là một đại biểu chuyên trách, đại biểu Nguyễn Quang Huân cho biết: “Khối lượng làm việc của kỳ họp rất nặng. Sau khi Quốc hội họp xong trên nghị trường, các đại biểu chuyên trách lại tiếp tục làm việc, có khi đến 9 giờ tối để hoàn thiện các dự án luật, đặc biệt với các luật bấm nút thông qua kỳ này”.
Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn Hà Nội) cũng cho biết, kỳ họp có nhiều nội dung bổ sung đột xuất, do vậy công tác chuẩn bị tài liệu và nghiên cứu rất vất vả.
“Dẫu vậy, tôi cho đó là việc cần làm, bởi đó là thích ứng theo thực tiễn thay đổi. Với sự nỗ lực của cơ quan soạn thảo cũng như đại biểu Quốc hội, kỳ họp đã hoàn thành đầy đủ nội dung trong chương trình đề ra và cả chương trình bổ sung”, đại biểu Anh Trí nói.
Đặc biệt, đại biểu đoàn Hà Nội lưu ý, dù bận rất nhiều công việc, bao gồm cả công tác nước ngoài nhưng Tổng Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội và Chủ tịch nước vừa nhận nhiệm vụ cũng sắp xếp tham gia, cho ý kiến rất nhiều trên nghị trường.
“Sự có mặt của lãnh đạo cao cấp vừa là phương diện công việc vừa tạo không khí”, ông Trí chia sẻ.
Đánh giá các nội dung trong kỳ họp, đại biểu đoàn Hà Nội cũng ấn tượng với những vấn đề liên quan đến y tế, giáo dục đào tạo và an sinh xã hội đã được “mổ xẻ thảo luận” thẳng thắn. Ông Trí nêu ví dụ trong vấn đề y tế có 2 luật rất cơ bản đó là Luật Dược và Luật Bảo hiểm Y tế (sửa đổi) đụng chạm đến nhiều vấn đề hiện nay đang rất “nóng”, rất bức xúc như chuyển tuyến, thuốc men…
Những vấn đề này được thảo luận một cách sâu sắc và hiệu quả từ trong thảo luận tổ đến nghị trường rồi đến các phiên chất vấn… Tuy nhiên, đại biểu vẫn bày tỏ tiếc nuối là thời gian thảo luận, nhất là với những vấn đề về kinh tế xã hội hay những luật có liên quan đến an sinh xã hội còn eo hẹp, chưa đủ để các đại biểu Quốc hội trình bày hết ý kiến.
“Như trong buổi thảo luận về Luật Bảo hiểm Y tế, số người được trình bày chỉ khoảng 30% so với số đại biểu đăng ký phát biểu. Như vậy chứng tỏ còn rất nhiều vấn đề nữa mà cử tri gửi gắm các đại biểu Quốc hội nhưng chưa được thể hiện”, ông Trí chia sẻ.
Kết thúc Kỳ họp thứ 8 này, các đại biểu tiếp tục đặt kỳ vọng và các kỳ họp tiếp theo trong năm 2025. Đây là thời điểm hết sức quan trọng, là thời điểm bản lề cho việc triển khai Nghị quyết về kinh tế - xã hội cũng như thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng khóa XIII.
