Nêu ý kiến tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Đoàn Quảng Bình) cho rằng, Việt Nam đang bước vào thời kỳ già hóa dân số, vấn đề đã được Báo cáo của Chính phủ thẳng thắn nhìn nhận.
Theo đó, đến năm 2036, Việt Nam chính thức bước vào thời kỳ cơ cấu dân số già; năm 2039 Việt Nam kết thúc thời kỳ cơ cấu dân số vàng, bước vào thời kỳ cơ cấu dân số rất già. Điều này kéo theo nhiều hệ lụy như: Tốc độ tăng trưởng giảm; tạo ra nhu cầu sống còn phải cải thiện chất lượng nguồn năng lực và tăng năng suất khác để duy trì tăng trưởng.
Bên cạnh đó, già hóa dân số cũng sẽ gây áp lực ngày càng gia tăng với hệ thống hưu trí và y tế; tạo thêm nhưng thách thức đối với nguồn tài chính của quốc gia; hệ thống chăm sóc cho người cao tuổi sẽ sớm trở thành mối trở ngại.
Theo ĐBQH Nguyễn Minh Tâm, trước thực trạng Việt Nam đang bước vào thời kỳ dân số già nên cần duy trì mức sinh thay thế trên cả nước. Việc điều chỉnh Pháp lệnh dân số bằng Luật Dân số trở nên cấp thiết: "Nhằm duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên cả nước, đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét hình thức kỷ luật khi sinh con thứ 3 còn phù hợp hay không để có điều chỉnh phù hợp, kịp thời".
Đại biểu Tâm kiến nghị, trong lộ trình xây dựng Luật đề nghị Chính phủ chú trọng một số điểm, cụ thể: Thứ nhất, đảm bảo quy định quyền quyết định sinh con của mỗi cặp vợ/chồng; thời gian sinh con; số con và khoảng cách. Những điều này cần được cụ thể hóa, hỗ trợ bằng các biện pháp đi cùng như: doanh nghiệp không được sa thải phụ nữ đang mang thai; miễn giảm thuế thu nhập cá nhân đối với cặp vợ chồng đang mang thai, nuôi con nhỏ.
Thứ hai, cả nước có hơn 16 triệu người cao tuổi (chiếm hơn 16% dân số). Tuy nhiên, mới có khoảng 5,4 triệu người được hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng, trợ cấp người có công và trợ cấp xã hội. Như vậy, còn khoảng 65% số người cao tuổi chưa được hưởng trợ cấp xã hội của Nhà nước.
Để đảm bảo chất lượng và số lượng cơ sở chăm sóc cho người cao tuổi, đại biểu đề nghị khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào công tác chăm sóc người cao tuổi, cụ thể: cần miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phát triển nhà ở dưỡng lão trong một số năm đầu; cung cấp các khoản vay ưu đãi với lãi suất thấp; tạo quỹ hỗ trợ từ Chính phủ để cung cấp các khoản tài trợ hoặc bảo lãnh tín dụng cho các dự án phát triển nhà dưỡng lão; có chính sách khuyến khích, thu hút các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi ở Việt Nam.
