Sau gần một tháng xét xử và nghị án, hôm nay (17/10), Tòa án Nhân dân TP.HCM đã đưa ra phán quyết đối với bị cáo Trương Mỹ Lan và 33 đồng phạm trong giai đoạn 2 vụ án Vạn Thịnh Phát, Ngân hang TMCP Sài Gòn (SCB).
Ai là người đề ra chủ trương phát hành trái phiếu khống?
Theo HĐXX, quá trình diễn ra phiên toà, cơ bản các bị cáo trong vụ án đều thừa nhận hành vi vi phạm như cáo trạng truy tố. Lời khai của các bị cáo phù hợp với nhau, phù hợp với lời khai của những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan và phù hợp với các tài liệu chứng cứ khác có trong hồ sơ.
HĐXX nhận định có đủ cơ sở, căn cứ pháp lý để kết luận bị cáo Trương Mỹ Lan (Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) và các đồng phạm đã phạm vào các tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, “Rửa tiền” và “Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới”.
Quá trình xét xử, bà chủ Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đã phủ nhận vai trò đề xuất chủ trương phát hành trái phiếu khống để chiếm đoạt tiền của các trái chủ. Bị cáo Lan khai rằng, người đề xuất chủ trương này là bị can Nguyễn Phương Hồng, nguyên Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB (đã chết).
Theo bị cáo Trương Mỹ Lan, thời điểm xảy ra vụ án, Ngân hàng SCB gặp khó khăn, theo đề xuất của Nguyễn Phương Hồng, bà đã cho ngân hàng này mượn các công ty thuộc hệ sinh thái Tập đoàn Vạn Thịnh Phát để phát hành trái phiếu. Bà Lan cho rằng, cáo trạng quy buộc mình là người đề xuất chủ trương phát hành trái phiếu khống là chưa phù hợp.
HĐXX nhận định, với vai trò là Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, đồng thời là cổ đông quyền lực nắm giữ quyền quyết định cao nhất, chi phối, chỉ đạo toàn bộ hoạt động tại Ngân hàng SCB.
Sau khi nhận được báo cáo của Nguyễn Phương Hồng về tình trạng nợ xấu kéo dài tại SCB và áp lực thanh toán các khoản nợ của các công ty thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát tại ngân hàng này, bị cáo Trương Mỹ Lan đã đồng ý với đề xuất của Nguyễn Phương Hồng.
Ngân hàng SCB dẫn dụ khách hàng mua trái phiếu khống
Để thực hiện chủ trương này, bà Trương Mỹ Lan đã họp và tham vấn các nhân sự chủ chốt của Ngân hàng SCB, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Công ty Chứng khoán Tân Việt (TVSI). Từ đó thống nhất sử dụng 4 công ty thuộc hệ sinh thái Tập đoàn Vạn Thịnh Phát để phát hành trái phiếu, nhằm huy động vốn để giải quyết các khó khăn tài chính của Ngân hàng SCB và của cá nhân bà Lan.
Thời điểm đó, cả 4 công ty phát hành trái phiếu, gồm: Công ty An Đông, công ty Sunny World, công ty Quang Thuận và công ty dịch vụ thương mại TP.HCM (Setra) đều chưa niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán và không phải công ty đại chúng.
Bị cáo Trương Mỹ Lan và các đồng phạm đã thực hiện hàng loạt thủ đoạn gian dối như ký các hợp đồng khống, chạy dòng tiền khống,… để hợp thức nhà đầu tư sơ cấp trước khi phân phối trái phiếu cho hàng trăm nghìn người dân (nhà đầu tư thứ cấp).
HĐXX cũng nhận định các bị cáo tại Ngân hàng SCB đã tung ra hàng loạt thủ đoạn gian dối dẫn dụ khách hàng mua trái phiếu thay cho việc gửi tiền tại ngân hàng.
Các bị cáo đã phát hành 308 triệu trái phiếu để huy động vốn của 35.824 nhà đầu tư thứ cấp, thu về tổng số tiền hơn 30.081 tỷ đồng. Số tiền này sau đó được sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau, không đúng mục đích phát hành, dẫn đến mất khả năng thanh toán nợ trái phiếu.
Bị cáo Trương Mỹ Lan chịu trách nhiệm cao nhất
Ngoài ra, trong quá trình chiếm đoạt số tiền tham ô tài sản của Ngân hàng SCB và phát hành trái phiếu khống, bị cáo Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo đồng phạm thực hiện các hành vi rút tiền, chuyển tiền ra khỏi hệ thống Ngân hàng SCB nhằm cắt đứt dòng tiền, che giấu nguồn gốc, hợp thức hóa số tiền do phạm tội mà có.
Từ tháng 10/2012 - 10/2022, Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã lập các hợp đồng “khống” mua bán cổ phần, vốn góp, tư vấn giữa các công ty tại Việt Nam và công ty ở nước ngoài. Sau đó, thông qua các hợp đồng này thực hiện chuyển tiền từ nước ngoài về Việt Nam và ngược lại với tổng số tiền là hơn 4,5 tỷ USD (tương đương hơn 106.730 tỷ đồng). Trong đó, chuyển đi là hơn 1,5 tỷ USD, nhận về hơn 3 tỷ USD.
Từ những nhận định trên, HĐXX cho rằng cáo trạng truy tố bà Trương Mỹ Lan và 33 đồng phạm là đúng người, đúng tội, không oan sai. Với vai trò và thực hiện hành vi phạm tội trong thời gian dài, HĐXX đánh giá bị cáo Trương Mỹ Lan phải chịu trách nhiệm cao nhất trong vụ án.
Sau khi xem xét các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, bị cáo Trương Mỹ Lan bị HĐXX tuyên án chung thân đối với tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, 12 năm tù về tội “Rửa tiền” và 8 năm tù về tội “Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới”. Tổng hợp hình phạt chung về cả 3 tội danh trên, buộc bị cáo Lan chấp hành án chung thân.
Trước đó liên quan sai phạm trong giai đoạn 1 của vụ án, bị cáo Trương Mỹ Lan bị Toà án Nhân dân TP.HCM tuyên án tử hình về các tội “Tham ô tài sản”, “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” và “Đưa hối lộ”. Hiện bà Trương Mỹ Lan đã kháng cáo bản án sơ thẩm giai đoạn 1 và đang chờ xét xử phúc thẩm.
HĐXX đang tiếp tục công bố bản án đối với các bị cáo còn lại trong vụ án.
